χρηματίζω

ΝΜΑ, και σε επιγρ. χρησματίζω Α [χρῆμα, χρήματος]

μέσ. χρηματίζομαι

κερδίζω χρήματα με αθέμιτα μέσα

νεοελλ.

ασκώ μια ιδιωτική ή δημόσια υπηρεσία, διατελώ («έχει χρηματίσει δήμαρχος»)

μσν.

1. καλώ, ονομάζω

2. (μτβ. και αμτβ.) α) υπολογίζω ή υπολογίζομαι («αἱ ἴνδικτοι χρηματίζειν... ἤρξαντο ἀπὸ πρώτης... τοῡ μηνός», Πασχ. Χρον.)

β) μεταβάλλω ή μεταβάλλομαι

3. αποκτώ προνόμιο

4. φρ. «χρηματίζω ἀντί τινος» — χρησιμεύω αντί για κάτι (Άνν. Κομν.)

μσν.-αρχ.

προσαγορεύομαι τιμητικά («διάδημα περιθέσθαι καὶ βασιλέα χρηματίζειν», Πολ.)

αρχ.

1. ασχολούμαι με εμπορικές υποθέσεις

2. (ενεργ. και μέσ.) διαπραγματεύομαι

3. ακούω και εκφέρω γνώμη, διεκπεραιώνω υποθέσεις («χρηματίζειν πρῶτα περὶ Εὐριπίδου, ὅ,τι χρὴ παθεῑν ἐκεῑνον», Αριστοτ.)

4. (για κριτή) εκφέρω κρίση

5. αποκρίνομαι, απαντώ μετά από σκέψη

6. (για θεό) i) εισακούω

ii) αποκαλύπτω το θέλημά μου

7. (για μαντείο) δίνω χρησμό

8. (γενικά) διατηρώ σχέσεις με κάποιον, σχετίζομαι

9. επηρεάζομαι από κάποιον

10. αστρολ. (για επίδραση τών άστρων) ασκούμαι

11. κινούμαι, οδηγούμαι από κάτι («καὶ μόλις ταῑς ἀνάγκαις χρηματίζοντες», Πλούτ.)

12. πληρώνω

13. καλούμαι, ονομάζομαι

14. μέσ. α) διεξάγω εμπορικές υποθέσεις ή διαπραγματεύσεις για προσωπικό μου όφελος

β) (με αιτ. προσ.) αποσπώ χρήματα από κάποιον με εξαναγκασμό

γ) ενεργώ χρηματιστικές εργασίες ως δανειστής ή ως τοκιστής χρημάτων ή ως τραπεζίτης

15. φρ. «χρηματίζομαι ἀπό [ή ἔκ] τινος» — κερδίζω χρήματα από κάτι.